گزارشی از کمبود برخی برندهای شیرخشک در داروخانه های شهرستان:
سایه‌ی کمبود شیر خشک بر سر نوزادان سیرجانی
گریه‌ی بی‌امان نوزاد گواه این است که او هم اکنون، به غذا نیاز دارد، نه چند روز یا چند هفته‌ی دیگر؛ همان شیر خشکی که سازگار با گوارش اوست، نه هر نوع شیرخشک دیگری، اما این نوع شیرخشک معمولی در بیشتر داروخانه‌های سطح شهر موجود نیست، کمیاب شده و گاه نایاب. دردسر بزرگ، این بار با غذای نوزادانی که باید از طریق شیرخشک تغذیه شوند.
تامین شیرخشک در داروخانه‌های سطح شهرستان‌ها به عهده‌ی سازمان غذا و داروست که مدتی‌ست این اقدام، روال همیشگی را از دست داده و به ندرت در داروخانه‌ها، شیرخشک مورد نظر یافت می‌شود. البته امسال این بار دوم است که کمبود شیرخشک بر سر نوزادان سیرجانی سنگینی می‌کند.
شیرخشک را هم احتکار می‌کنند
گلایه‌های شهروندانی که نوزاد شیرخوار دارند، چنین است:
«زمان مراجعه به داروخانه‌ها، در صورت نبود شیرخشک مورد تقاضا، پیشنهادِ شیرخشکی با برند دیگر، داده می‌شود که در صورت چنین اقدامی، سیستم گوارشی نوزاد دچار مشکل شده و باید مدتی با چنین وضعیتی دست و پنجه نرم کند. حال ممکن است که پس از عادت سیستم گوارشی نوزاد به شیر خشک دوم، همان شیرخشک هم نایاب یا کمیاب شد و دوباره نوزاد دچار مشکل می‌شود.»
«من شیرخشک برند ... را برای تغذیه نوزادم تهیه می‌کنم اما نزدیک به یک ماه است که کمیاب شده. به هر داروخانه‌ای که مراجعه می‌کنم، یک بار دارند و یک بار ندارند. اگر داشته باشند هم تقاضای دو یا چند قوطی شیرخشک کنم، به من داده نمی‌شود و باید هفته‌ای دو یا سه بار تمام شهر را به دنبال شیر خشک بگردم.»
«برای تهیه شیرخشک به داروخانه‌ای از سطح شهر مراجعه کردم و تقاضای شیر خشک را داشتم که گفتند شیر خشک با این برند را نداریم، بلافاصله همسرم به همان داروخانه مراجعه کرد که این بار داشتند و به همسرم یک قوطی شیرخشک دادند. آیا این اقدام مسوول داروخانه یا فروشنده‌های آن منطقی‌ست؟ شیرخشک فقط برای تغذیه نوزاد مورد استفاده قرار می گیرد آیا این کار احتکار نیست و عادلانه است که با نوزادان ما چنین رفتار ناعادلانه ای صورت بگیرد.»
قول مساعد، برای رفع کمبود
در این رابطه شاهدادی، مدیریت غذا و داروی شهرستان، گفت: «در این زمینه، به شدت در حال پیگیری کمبود شیر خشک در شهرستان هستیم و امیدواریم که به زودی این کمبود رفع و حتا تقاضای افزایش سهمیه شیرخشک شهرستان را داده‌ایم که مشکل کمبود در شهرستان به کلی رفع گردد. البته رییس سازمان غذا و دارو هم در این زمینه قول مساعد داده‌اند که مشکل کمبود شیر خشک را در کل استان‌های کشور رفع کنند.»
به گفته‌ی یکی از مسوولان، در رابطه با نحوه‌ی توزیع شیرخشک در شهرستان و مواردی دیگر در این زمینه، توزیع شیرخشک بر اساس سهمیه‌ی هر استان است و ادامه داد: «توزیع بر اساس نامه‌ای است که وزارت خانه هر ماه توزیع شیرخشک را انجام می‌دهد و این توزیع در شهرستان‌های مختلف، و حتا در رابطه با نوع شیرخشک‌ها متفاوت است. ولی برنامه‌ی توزیع بر اساس همان نامه ای است که از طرف وزارت خانه به هر استانی مشخص می‌شود.
بنا به تناسب به هر شهرستانی سهمیه‌ای تعلق می‌گیرد. سپس شرکت‌های توزیع کننده‌ی آن، مشخص و از آن پس هر شهرستان پیگیر توزیع آن، می‌شود.
اما در مورد برخی از برندهای شیرخشک، که در برخی داروخانه‌ها اصلا توزیع نمی‌شود، باید گفت که یا به دلیل بدهی آن داروخانه به شرکت توزیع کننده است و یا اینکه آن داروخانه، تقاضای آن شیرخشک را نداشته. پس سهمیه‌ی شیرخشک آن داروخانه، به داروخانه‌ای که تقاضا دارد توزیع می‌شود و این سهمیه به هیچ عنوان سوخت نمی گردد. و در رابطه با برخی از برندهای شیرخشک باید گفت که از مرداد ماه تاکنون از سازمان توزیع نگردیده است و همین دلیل کمبود کشوری آن شیرخشک می‌شود. به هر صورت، کمبود کشوری است و باید این موضوع به صورت کشوری رفع گردد تا آن موقع توزیع بر اساس سهمیه‌های هر شهرستان صورت و کمبودها رفع گردد.
ولی گاهی داروخانه‌ها در صورتی که شیرخشک مورد نظر را دارند به متقاضیان آن نمی فروشند، در صورت مشاهده‌ی چنین مواردی باید همشهریان، این موضوع را به مدیریت اعلام کنند، تلفنی یا حضوری. تا از طریق قانونی پیگیر این موضوع شد و ترجیحا شهروندان خود وارد قضایای رفتاری نشوند.»
قیمت پایین شیرخشک و قاچاق آن به کشورهای همسایه
یک دلیل چرایی کمبود برخی برندهای شیرخشک می تواند قاچاق آن به کشورهای همسایه باشد. مریم رامش، رییس اداره فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل و شیرخشک دانشگاه علوم پزشکی کرمان در خبرگزاری ایرنا، به قیمت پایین شیرخشک در ایران نسبت به سایر کشورهای همسایه اشاره کرده و گفته است: «این امر موجب قاچاق شیرخشک به کشورهای مجاور می شود.»
امکان احتکار شیرخشک وجود دارد؟
سید محمد حسن احمدی، سرپرست مدیریت غذا و داروی دانشکده علوم پزشکی ساوه در خصوص این پرسش، در خبرگزاری ایرنا؛ پاسخی منفی می دهد و می گوید: «با توجه به اینکه شیر خشک حاشیه سود پایینی دارد، داروخانه‌های شهرستان رغبتی نسبت به انبار این محصول یا به عبارتی احتکار ندارند و میزان سفارشات آنها بیشتر برای مصرف روزانه یا کوتاه مدت است، با این حال بازرسی‌هایی از این واحدها انجام شده است. به نظر می رسد اگر احتکاری در کار باشد بیشتر برای شیرهای خشک رژیمی باشد نه شیر خشک عادی نوزادان.