سیرجان گرمختنه ای برای اسکان زنان بی خانمان ندارد
سمیرا سرچمی- صفحه‌ی اجتماعی نشریه‌ی سخن‌تازه بارها و بارها گزارش‌هایی پیرامون معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌های پارک هفده‌شهریور، ساختمان موقوفه‌ی انوری و خرابه‌های مختلف سطح شهر به چاپ رسانده است. گزارش‌هایی که بعضا بازتاب‌‌های مثبتی داشته‌اند و البته از سوی مسوولان ذیربط هم هربار فقط آن ساختمانی که محل تجمع کارتن‌خواب‌ها بوده، تخریب شده و یا با بلوک سیمانی پلمپ گشته.
برای ساماندهی این قشر آسیب‌پذیر و آسیب‌زا میان شهرداری و بهزیستی همواره اختلاف بوده است. اینکه چه کسی مسوول ساماندهی این افراد است و چطور باید سامان‌شان داد؟ اما نکته‌ی قابل توجه و بسیار مهم همه‌ی این گزارش‌ها حضور زنان معتاد و کارتن خواب در میان ویرانه‌های سیرجان است. زنانی با یک دنیا درددل و درماندگی. یکی‌شان که تقریبا مسن‌ترین این افراد است می‌گوید بچه‌اش معلول است و شوهرش تنهای‌شان گذاشته و رفته. او و چندین زن دیگر که که پاتوق‌شان در پارک هفده شهریور، ساختمان مخروبه‌ی انوری و... بوده و هر بار فقط با پاک کردن صورت مساله جای‌شان عوض می‌شود. انگار مسوولان با این کار، ناخواسته یا ناخواسته مشکل را به همه‌ی شهر سرایت می‌دهند.
این‌ها مخاطب گزارش‌های من بوده‌اند و همه‌شان از اینکه شب جایی برای خوابیدن ندارند، نالیده‌اند. از مشکلات و مزاحمت‌هایی که تا صبح تن‌شان را لرزانده‌اند تا هوای سرد و نبود غذای گرم.
بخش خصوصی کمپی در سیرجان به نام شبانه‌سرای امید راه‌اندازی کرد که مخصوص مردان معتاد و بی‌خانمان بود و بدین ترتیب این زن‌ها کماکان بی‌سر و سامان باقی ماندند.
آواره‌ی پارک و خیابان با هزار خطر و آسیب جدید. حالا چند وقت پیش یک مکان به نام کمپ ماده‌ی ۱۶ در سیرجان راه اندازی شد، مخصوص معتادان متجاهر و دوباره خبری از پناه دادن به این زنان نیست!
اعتیاد زنان به عنوان یک مساله‌ی اجتماعیِ حساس، به یک برنامه‌ی ریزی دقیق نیاز دارد که شوربختانه تا به امروز کمتر اقدام موثری در رابطه با آن صورت گرفته. اعتیاد و کارتن‌خوابی زنان، امروزه دیگر یک موضوعی پنهانی نیست بلکه به انظار عمومی کشیده شده و با یک گشت و گذار ساده می‌توان آن‌ها را دید.
ساختمانی مخروبه در خیابان ابوریحان محل تجمع چند معتاد بود که شبانه‌روز را آن‌جا در اتاق‌های دود زده‌اش می‌گذراندند.
این خانه بعد از چاپ گزارشی تحت عنوان شیره‌کش خانه حافظ پلمپ شد. سرنوشت ساکنان‌شان هم نامعلوم باقی ماند. یکی از زنان معتاد این ساختمان می‌گفت ماه‌ها اینجا زندگی می‌کند. جا و مکانی ندارد و نسبت به جاهایی مثل پارک و خرابه‌های باغ بمید که قبلا می‌خوابیده، اینجا هتل پنج ستاره است.
معتادان ساکن در هر خانه‌قدیمی بعد از برخورد مسوولان هربار در شهر پراکنده می‌شوند و جای تازه‌ای را کشف می‌کنند! به تازگی گروهی از آن‌ها در یک خانه‌ی سنتی واقع در خیابان ابوذر غفاری دیده شده‌اند. خانه‌ای که شاید در بهترین حالات می‌توانست چایخانه‌ی زیبایی باشد اما تبدیل به یک شیره‌کش‌خانه‌ی دودزده شده است.
حال سوالی که اینجا مطرح هست و بایستی مسئولان حیطه‌ی آسیب‌های اجتماعی سیرجان پاسخگوی آن باشند این است که تکلیف زنان کارتن‌خواب و به اصطلاح معتاد متجاهر چیست؟
چرا همانطور که برای تاسیس کمپ ماده‌ی ۱۶ رایزنی‌های بسیاری صورت تا بالاخره به سرانجام رسید، تصمیمی برای ساماندهی زنان معتاد و بی‌خانمان سیرجان اتخاذ نمی‌شود؟
تصمیمی که می‌تواند از بروز بسیاری از حوادث و خطرات جلوگیری کند.
به گفته‌ی این‌زنان، آن‌ها بارها توسط مزاحمان مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند و حتا با چاقو تهدید شده‌اند. این زنان اگر تصمیمی هم برای ترک و رهایی از شر اعتیاد، داشته باشند از یک طرف فضایی برای فراهم کردن شرایط ترک‌شان وجود ندارد و از طرفی به دلیل تابو بودن امر اعتیاد در زنان از حمایت خانواده محروم هستند و طرد شده‌اند. اما به نظر می‌رسد که حتا متولیان امر هم این زنان را طرد کرده باشند!
وگرنه بایستی حداقل یک فضا را برای‌شان فراهم کنند تا در ادامه حمایت خانواده را به دست بیاورند.
اعتیاد را نباید زنانه-مردانه کرد. بایستی آن را به عنوان یک بیماری به رسمیت شناخت و همان طور که شرایط و فضا را برای ترکِ مردان مهیا می‌کنیم، حتا اگر یک نفر نجات یابد، برای زنان هم شرایط را ساماندهی کنیم.
معصومه خواجویی روابط عمومی بهزیستی سیرجان درباره این موضوع چنین توضیح می‌دهد: «افراد کارتن خواب در مکز سرپناه شبانه سرای امید پذیرش می‌شوند و استراحت و شام و صبحانه در مرکز دریافت می‌کنند.» منظور خواجویی از "افراد" که در مرکز نگه‌داری معتادان متجاهر خیابان میرزا رضای سیرجان تحت مشاوره، مددکاری و آموزش قرار می‌گیرند، همان "مردها" هستند: «پذیرش کارتون‌خواب‌ها در کمپ ماده 16 باید توسط دادستانی انجام شود. این کمپ تحت نظارت سازمان بهزیستی فعالیت می‌کند. فعالیت‌هایش هم تخصصی و به صورت مددکاری، روناکاوی و خدمات پزشکی انجام می‌شود. مدت اقامت افرادی که معتاد متجاهر شناخته می‌شوند، سه ماه است. در طول این مدت در این مرکز خدماتی به این آسیب‌دیدگان ارائه می‌شود مثل سرویس خوراک و پوشاک و استحمام. درمان‌های تخصصی اعتیاد.»
با این وجود خواجویی معترف است که تمام این امکانات برای معتادان متجاهر مرد است و جایی برای معتادان زن متجاهر وجود ندارد: «برای زن‌ها کمپی نداریم. چون تاکنون کسی متقضای نبود»!