خرج دا‌مداران بیشتر از دخل‌شان است
گوشت از سبد خانوار ایرانی در طبقه‌ی متوسط رو به پایین حذف شده بود که حالا نوبت به حذف شیر و ماست هم رسیده است. از یک سال گذشته تا کنون قیمت محصولات لبنی در سربالایی قرار گرفته و با اینکه همین چندی پیش شیر گران شده و قیمت 6 هزار تومان را تجربه کرده بود حالا به 8هزار تومان هم رسیده است. سفره‌ی مردم روز به روز کوچک‌تر و تهی‌تر می‌شود. اثر همان تحریم‌هایی که مسوولان بی‌اثرش می‌خوانند. قیمت خوراک دام آن قدر افزایش پیدا کرده که دیگر حتا با این افزایش قیمت محصولات نیز باز دامداری برای دامداران صرفه اقتصادی ندارد.
مهدیه خسروی دامدار نمونه شهرستان سیرجان است. او به سخن‌تازه از مشکلات خود و هم‌صنفانش می‌گوید: «متاسفانه با اتفاق‌های اخیری که در حوزه‌ی  نهاده‌های دامی و خوراک دام افتاده، دیگه فکر نمی‌کنم نمونه بشوم. نمونه که هیچ، حتا فکر نمی‌کنم دیگه بشود دامداری رو ادامه داد. در چند ماه اخیر به طور کاملا چشمگیری توی خرید خوراک گاوداري به مشکل خورده‌ام. خود من توی سال‌های قبل برای خرید خوراک دام با فروشنده قرارداد می‌کردم که طی چند ماه مبلغ رو پرداخت کنم. بعد محصول دامداری رو که به فروش می‌رساندم، پول خوراک رو پرداخت می‌کردم ولی الان این طور نیست. فروشنده پولش رو نقد می‌خواهد.
مشکل دیگه نبودن نقدینگی است و اینجاست که دام گرسنه می‌ماند و بنده مجبورم خود گاو را که یا آبستن است یا در حال شیر دادن، بدهم کشتارگاه و پول بسیار اندکی بگیرم (که اینجا هم سود و مایه میره توی جیب قصاب) که بتونم خوراکی تهیه کنم برای بقیه گاوها.»
او از دلایل این مشکل می‌گوید: «بالا رفتن شدید قیمت خوراک دام در برابر افزایش کمتر قیمت شیر و گوشت و ایجاد واسطه‌ها در این بین که از کشاورز ارزان‌تر می‌خرند و چند برابر قیمت به دامدار می‌فروشند و نمی‌دانم چرا این قسمت هیچ نظارتی نمیشه؟»
او از مشکلات بخش هزینه‌های درمانی دام نیز می‌گوید: «قیمت دارو به طور فجیعی بالا رفته و ما توی درمان دام به مشکل خوردیم. توی سال‌های قبل واکسیناسیون به صورت رایگان از سوی دامپزشکی انجام می‌شد ولی الان میگن واکسن رو خودتون تهیه کنین که قیمتش هم خیلی بالاست به همین خاطر دامدار از عهده‌ی تهیه واکسن بر نمیاد و اینجاست که علاوه بر مشکل تهیه خوراک تلفات دام هم بالا میره و این یعنی رکود. ای کاش دست کم مسوولان دست واسطه‌ها رو کوتاه کنن که ما بتونیم مستقیم خوراک رو تهیه کنیم تا کمتر مشکل داشته باشیم و دولت بیشتر ما رو حمایت کنه.»
درهمین باره با دهیادگاری مسوول امور دام در اداره جهاد کشاورزی سیرجان تماس می‌گیریم. او که به طور ضمنی معترف به مشکلات پیش آمده برای دامداران است؛ از سامانه بازارگاه می‌گوید که گاوداری‌های شیریِ مجوزدار می‌توانند در آن ثبت نام کنند. ثبت نامی که موجب می‌شود دامدار بخشی از خوراک دام را با قیمت ارز 4200 تومانی دولتی خریداری کند. گرچه دهیادگاری قبول دارد این سهمیه تنها 150 کیلو از 450 کیلو خوراکی است که یک گاو در ماه نیاز دارد.
 مشکلی که موجب شده دامدار خوراک آزاد تهیه کند و ترجیحا گوشت بفروشد. مشکلی که برای حل آن ستاد تنظیم بازار کشور مصوب کرده قیمت نهایی و تمام شده‌ی فروش شیر برای دامدار به طور متوسط و بسته به درصد چربی شیر 6400 باشد. با این روش تا حدودی دست واسطه‌گر برای فروش گرانتر از این به دکانداران و عرضه‌کنندگان بسته گردد.
مشکلات ویژه دامداران استان
در میانه مشکلاتی که برای همه دامداران کشور وجود دارد و سراسری است، این است که دامداران استان کرمان با مشکلات مضاعفی روبرو هستند و یکی بحث خشکسالی است. با توجه به جایگاه استان کرمان در بخش زراعت و شرایط خشکسالی کشور، اخیرا تقاضای استان‌های همجوار هم برای خرید کاه و یونجه از استان کرمان افزایش قابل توجهی داشت و استان‌های یزد، اصفهان نیز امسال تقاضای بیشتری داشتند. استان کرمان که طی سال‌های گذشته به واسطه حجم و کیفیت تولید شیر، از استان‌های سرآمد کشور قرار گرفته و اکنون دارای یک بانک ژنتیکی قوی و تجربه اصلاح نژادی ارزنده در حوزه دامداری و دامپروری است، به حتم آسیب جدی‌تری را متحمل خواهد شد. این موضوع در کنار بحث اشتغالزایی و تاثیراتی که فعالیت دامداری‌ها خصوصا دامداری‌های صنعتی بر روند تولید محصولات لبنی به عنوان بخش مهمی از سبد غذایی مردم دارد، موجب شد تا پرداختن به بحث مشکلات دامداران، در اولویت‌ها قرار گیرد.
محصولات شیری از سال 99 تا کنون چندین بار افزایش قیمت داشته‌اند اما این سود تاکنون نصیب دامداران نشده است. از آنجایی که قیمت شیر، مشمول قیمت تنظیم بازار است و تولید کننده در افزایش قیمت آن نقشی ندارد، تولید کننده مجبور بوده براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار شورای حمایت قیمت شیر را ثابت نگه دارد. در مقابل افزایش قیمت نهاده‌ها و بالا رفتن هزینه‌های جاری قطعا بر قیمت تمام شده شیر تاثیرگذار بوده است.
محصول تولیدی گاوداری‌های صنعتی، شیر است و این شیر باید به وسیله کارخانه‌های لبنی خریداری شده و پس از فرآوری به بازار عرضه شود، این یک زنجیره تلقی می‌شود، اما معمولا پرداختی واحدهای تولیدی به دامدار، ۴۰ روزه است. بنابراین دامدار بخشی از سرمایه خود را به شکل نقدینگی ندارد، این موضوع باعث می‌شود دامدار صنعتی نتواند به موقع و در زمان پیک برداشت علوفه وارد بازار رقابت شده و نهاده مورد نیاز خود را تامین کند و از رقبای داخل و خارج استان، عقب بماند و دلالان بازار را به دست بگیرند.
با یادآوری اینکه شیر محصولی فسادپذیر است و  تا دو ساعت پس از دوشیدن باید به مراکز جمع‌آوری و کارخانجات لبنی تحویل داده شود،  با بالا رفتن بار میکروبی، این محصول قابل مصرف نیست و تنها می‌توان آن را دور ریخت. اگرچه در شهرستان مرکز جمع‌آوری شیر وجود دارد و مشکلی برای تحویل شیر تولیدی نیست، موضوع بالا بودن حجم تولید شیر و زمان بر بودن تبدیل آن به محصول و بازگشت سرمایه بوده و این‌که کارخانه‌دار امکان پرداخت نقدی وجه شیر دریافتی را ندارد.
همه این مشکلات به اضافه دست باز دلالان، تولیدکنندگان را آسیب پذیر کرده  و کمبود نقدینگی و دیر پرداخت شدن پول تولید کننده از سوی کارخانه‌ها و برندهای مطرح باعث می‌شود دامداران نتوانند به موقع نیاز خود را برطرف کنند، افرادی که نقدینگی در دسترس دارند در زمان پیک خرید محصول را خریداری کرده و تولید کننده بایستی از آنها علوفه را به چندین برابر قیمت خریداری کند.
و در آخر بدتر از همه اینکه بعد از گذشت سی سال و با توجه به هزینه‌های سنگین انجام شده برای اصلاح نژاد و بانک ژنتیکی، حالا این بانک در خطر است و دامدار نمی‌تواند از بانک ژنتیکی موجود حفاظت کند.
زیرا به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و این‌که تولید کنندگان شرایط مالی مناسبی برای تامین هزینه های نگهداری دام ندارند، بخشی از دام‌های مولد راهی کشتارگاه می‌شود؛ حال آن‌که جایگزین کردن این دام ها در شرایط ایده‌آل ۵ سال زمان نیاز دارد، لذا امکان دارد در آینده‌ی نه چندان دور با کمبود بسیار شدید تولید شیر و گوشت قرمز در کشور مواجه شویم.