نقد فرهنگ رانندگی سیرجانیها و پیشنهادهایی برای راهنمایی و رانندگی؛
رانندگیِ زورم زیادی!
رانندگی در سیرجان روز به روز دارد سختتر و پیچیدهتر میشود. یعنی اگر شرایط بلبشوی محض بود هنوز تکلیفت با خودت و رانندگیات بیشتر معلوم بود. به این صورت که فرض را به طور کامل بر عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی توسط دیگر رانندگان میگذاشتی و با همین پیشفرض به جلو میراندی و به شدت احتیاط میکردی و احتمال هرچیزی را میدادی.
اما این شرایط نیمبندی که رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی در سیرجان دارد، تکلیفت با خودت روشن نیست. اینکه احتمالش هست کسی خلاف جهت بیاید یا نیست و نمیدانی که باید از این بابت خیالت راحت باشد یا نه و نمونهی مشابه.
جنس رانندگی خودخواهانه!
به این شرایط ترافیک را هم اضافه کنید و پارک کردنهایی از جنس از خود راضی بودن را. پارککردنهایی که نه تنها خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی است که حتا از جنس خودخواهیست و حرکتی به تمام معنا ضداجتماعی. از همین جنس است راه ندادن ماشینها به پیادهها یا ماشینهایی که میخواهند در یک خیابان فرعی بپیچند. گاه میبینی ماشینها نه تنها حاضر به گرفتن یک نیشترمز برای رد شدن عابر پیاده یا دور زدن یک خودرو نیستند که حتا عابرِ وسط خیابان مانده را با سرعت دور میزنند! یا حاضرند با زحمت دست در فرمان بیندازند و خودروی افقی شده برای پیچیدن را دور بزنند اما یک نیش ترمز ساده نگیرند که همشهریشان رد شود!
این حجم بزرگ از منیت و خودمحوری را در این سالها سیاست به ناخودآگاه جامعهی ما آموخته و مردم ما یاد گرفتهاند فقط به خودشان اهمیت بدهند و در برابر جامعه مسوولیتی نداشته باشند تا گلیم خود را از آب بیرون بکشند. این در نوع واکنش بیتفاوت مردم ما نسبت به مشکلات یکدیگر میتوان به چشم دید اما جلوهی نوک تیز این تفکر در فرهنگ رانندگی نمود و بروز یافته است و رانندگی را به جنگ اعصاب تبدیل کرده است.
در چنین شرایطی دست کم از ارگانهای مربوط به این حوزه توقع میرود دست روی دست نگذارند و کاری بکنند. میبایست از توانمندی بخشهای فرهنگی و رسانهای شهر استفاده کنند و برای بهبود فرهنگ رانندگی مردم هزینهی ساخت برنامه و ویدیو و انتشارش در فضای مجازی بدهند. اما انگار فقط نشستهاند به تماشا! نه فرهنگسازیئی و نه حتا برخورد قهریئی.
بیتفاوتی تا مرزی پیش رفته که مردم نوع رفتار رانندگیشان را بدون عواقب پنداشتهاند و عملا هرطور میخواهند میرانند! مثلا در بلوارها خلاف جهت رانندگی میکنند. وسط خیابان یکهو و بیملاحظه دنده عقب میگیرند! در پیادهروها پارک میکنند و از چراغهای زرد و گاه حتا قرمز با سرعت رد میشوند.
فقط مجازات بازدارنده است
همهی اینها در حالیست که راهنمایی و رانندگی وعدهی حضور پررنگتر نیروهای سواره و پیادهاش را در سطح شهر داده بود اما در عمل فقط جز چند خیابان اصلی و شلوغ باقی خیابانها به حال خود رها شده است. حتا دیده شده که در حضور سربازان مستقر در سر چهاراهها یا خیابانهایی مثل آیتالله سعیدی نیز رانندگان بیمحابا خلاف میرانند یا پارک دوبل و سوبل میکنند!
رانندگان خودروهایی که به خاطر خرید از مرکز مورد نظر خود به صورت خودخواهانهای ترجیح دادهاند وسط خیابان و درست روبروی آن مرکز خرید توقف کنند اما چند متر آن طرفتر گوشهی خیابان پارک نکنند، به جز ایجاد ترافیک موجب ترویج یک فرهنگ بد رانندگی نیز میشوند و انفعال پلیس راهنمایی و رانندگی در این باره قضیه را بغرنجتر میکند. زیرا این پیام را به متخلف میدهد که برد با توست. کسی هم جلودارت نیست. اماکن عمومی شهر را حیاط خلوت خانهی خودت بدان و ماشینت را هر سمت و به هر جهت که میخواهی پارک کن!
به نظرم این هرکی هرکی در رانندگی و به قول قدیمیها زورم زیادی، باید یک جایی با برخورد قاطع و فرهنگسازی همزمان تمام شود وگرنه سیرجانِ در حال رشد روز به روز دچار ترافیکهای کورتر و رانندگی عصبیتر میشود.
زیرساختهای شهری هم که به میزان این افزایش جمعیت و ازدیاد خودرو توسعه پیدا نکند، دیگر کار خیلی بیخ پیدا میکند.
برای نمونه چندی هست که چهارراهها در سیرجان نیاز به روکش آسفالت دارند و کیفیت آسفالتشان وخیم است اما شهرداری همچنان در چهارراهها اقدام به عملیات عمرانی نمیکند بدین بهانه که شورای ترافیک و راهنمایی و رانندگی اجازه نمیدهند و از ایجاد چند روزهی گره کور ترافیکی هراس دارند. این درحالیست که هماهنگی میان سازمانهای مربوطه میبایست بسیار بیشتر از این چیزها باشد که بخواهند نگران یک عملیات سادهی عمرانی باشند. مثلا مشخص کردن بازه و فرصت برای شهرداری و انتخاب زمان مناسب که ترافیک کمی در شهر وجود دارد یکی از راههای حل این مشکل است که در شهرهای بزرگ تجربه شده است.
ضمن اینکه راهنمایی و رانندگی بهتر است دوربینها و خودروها و ماموران اعمال جریمهاش را در تمام سطح شهر مستقر کند تا رانندگان احساس نکنند از زیر چشم تیزبین قانون راه گریزی دارند. تا این اتفاق نیفتد و جریمه ثبت تخلف و حتا طرح توقیف خودرو در سیرجان جدی نشود، چیزی درست نمیشود زیرا هر چقدر هم از لزوم فرهنگسازی و مناسب سازی زیرساخت معابر دم بزنیم، باز هم در نهایت این ترس از داشتن عقوبت است که ما انسانها را از کاری که خلاف مصالح عمومی است، باز میدارد.
برخورد با تخلفات ساکن
در همین باره به سراغ سرهنگ شهیدی رییس پلیس راهنمایی و رانندگی سیرجان رفتیم تا بخشی از معضلات و مشکلات را با او درمیان بگذاریم و برنامههای شهیدی را برای آینده جویا شویم.
سرهنگ شهیدی در ابتدا از مردم خواست با توجه به عادی شدن شرایط و باز شدن مدارس سعی کنند با مدرسه و آموزش و پرورش هماهنگ شوند تا شهر ترافیک روانی در ساعات شروع کلاسها و تعطیلی کلاسها داشته باشد. شهیدی توصیه کرد که مردم به جای خودروهای پلاک شخصی برای جا به جایی دانشآموزشان از سرویسهای مطمئن مدرسه استفاده کنند تا دیگر شاهد سیلی از خودروهای والدین در خیابانهای منتهی به مدارس نباشیم.
او همیچنین با اشاره به نزدیک بودن سنت خرید شب عید نوروز باز به مردم پیشنهاد کرد که قانون پذیر باشند و در تردد و شلوغیهای خرید شب عید فرهنگ خوب سیرجان را به نمایش بگذارند. شهیدی در پاسخ به سوالات ما پیرامون اینکه چرا برای آسفالت تقاطعها با شهرداری همکاری لازم نمیشود، گفت: «عملیات عمرانی در هر معبری دو شرط دارد. اینکه قبلش هماهنگی شود تا مسیر جایگزین مشخص شود و ماموری برای هدایت جریان ترافیک به مسیر جدید گماشته شود و شرط دوم اینکه ایمن سازی انجام بشود و علایم هشدارهای لازم تعبیه شود.»
شرایطی که به گفتهی شهیدی هماهنگی و رعایتش کار پیچیده و زمانبری نیست و راهنمایی و رانندگی مخالفتی با آسفالت کردن چهارراهها ندارد.
رییس پلیس راهنمایی و رانندگی همچنین دربارهی برنامههایش برای سیرجان گفت: «یکی از اولویتهای ما برخورد با تخلفات ساکن است. چون نارضایتی شدیدی به خصوص در هسته مرکزی شهر وجود دارد.» شهیدی برای نمونه پارکهای دوبله و مورّب را مثال زد که در خیابانهای مرکزی و پرتردد شهر اتفاق میافتند.
وی این نوع پارک کردن را آزار دهنده و اتلاف وقت مردم دانست و تاکید کرد که برای پایان بخشیدن به این نابسامانیِ ترافیکی، طرحی آمادهی اجراست.
شهیدی قول داد که راهنمایی و رانندگی توان گشتی و نیروی پیاده و هم دوربین ترافیکی را برای برخورد با پارکهای دوبله و مورّب بسیج کند
او همچنین بر بازدارندگی جریمه صحه گذاشت ولی درعین حال از این تصور قدیمی در فرهنگ عمومی انتقاد کرد که مردم هنوز گمان میکنند باید برگ جریمهای روی شیشه خودروشان باشد یا کاغذی به آنها تسلیم بشود تا تلنگر بخورند و خلاف نکنند، درحالی که خلافشان ثبت سیستم شده و آنها به دلایلی مثل فعال نبودن پیامک یا ثبت پلاک خودرو به نام کس دیگری بیخبر ماندهاند.
سرهنگ شهیدی در پایان از جدی گرفتن کار فرهنگی برای بهبود وضعیت ترافیکی و رانندگی در سیرجان نیز سخن به میان آورد و از برگزاری برنامههای آموزشی در مدارس، دانشگاه و تاکسیها و آژانسها و شرکتهای حمل و نقل خبر داد به علاوهی همکاری با یک موسسه برای ساخت محتوای آموزشی در زمینهی فرهنگ رانندگی و انتشارشان در فضای مجازی.
شماره 693 مورخ 28 اردیبهشت 1401