گزارشی از کمبود برخی اقلام دارویی و آنتی بیوتیک در شهرستان:
کمبود دارو، تلاشی برای افزایش قیمت
نایب رییس انجمن داروسازان ایران: «ذخایر استراتژیک دارو در ایران رو به اتمام است.»
شروع فصل پاییز با شیوع انواع بیماری‌های ویروسی چون آنفلوانزا، سرماخوردگی، حساسیت فصلی و این اواخر هم کرونا عجین شده است. این بیماری‌ها، تقاضای شدید دارو از جمله قرص و شربت‌های سرماخوردگی و آنتی بیوتیک‌ها را در پی داشته، اما به جای اینکه در ازای تقاضای زیاد در زمان بیماری و کوران کرونا، عرضه هم افزایش پیدا کند، در کشور ما تبدیل به فصلی می شود برای گروکشی و دعواهای بین صنفی که دودِ حاصل از این بی‌تدبیری‌ها، به چشم مردم می رود.
این سیاست گروکشی اما این بار به کودکان و نوزادان هم رحم نکرده و این کمبود، به داروهای مناسب کودکان هم نفوذ کرده. اقلام دارویی چون اسپری نمکی شستشوی بینی کودکان، آزیترومایسین، داروهای سرماخوردگی کودکان، سرم‌های سهمیه بندی شده و حتا داروهای بیهوشی را هدف قرار داده.
به طوری که نایب رییس انجمن داروسازان کشور، برخی داروهای ساده در داروخانه ها به ویژه در حوزه‌ی کودکان را نایاب دانسته و از کمبود شربت هایی چون شربت دیفن هیدرامین، شربت استامینوفن و بروفن برای رفع تب در بچه‌ها و شیاف استامینوفن برای کودکانی که خیلی کوچک اند و باید استامینوفن را به صورت شیاف استفاده کنند، خبر داده است.
سرگردانی در شهر، برای تهیه یک نسخه
یکی از شهروندان که در به در به دنبال داروهایی‌ست بود که توسط پزشک اطفال تجویز شده، گفت: «یک ساعتی هست که برای تهیه این نسخه در داروخانه های شهر می چرخم. هر داروخانه یکی از اقلام داروها را ندارد و مجبورم به جای دیگری سر بزنم.
یکی اسپری شستشوی بینی را ندارد یکی آزیترومایسین 100 را و دیگری سرم. مشکل اینجاست که تمام داروها را باید از یک داروخانه تهیه کرد و نمی شود هر دارویی را از یک داروخانه خرید، خلاصه حسابی سرگردانم. به تمام داروخانه های شبانه روزی شهر سر زدم، تا بالاخره فقط یکی از داروخانه های شهر، همه‌ی اقلام را داشت. این چه وضعی‌ست که برای ما درست شده. کاش داروهای داروخانه ها را تامین می کردند.»
بدون تجویز پزشک، دارو داده نمی‌شود
شهروند دیگری که در یکی از معادن اطراف شهر مشغول به کار است هم گلایه دارد و می گوید: «نزدیک به یک ماه است که درگیر آنفلوانزا هستم و هر چه به پزشک مراجعه و دارو استفاده می کنم، به طور کامل خوب نمی‌شوم. نمی شود که این همه مرخصی هم گرفت پس مجبورم هر چند روز یک بار از شدت تب و سردرد، سرم وصل کنم تا کمی حالم بهتر شوم.
اما تاکنون دو بار به بهداری محل کارم مراجعه کردم ولی سرم نداشتند و تمام کرده بودند. مجبور شدم تا عصر این وضع را تحمل کنم تا زمان تعطیل شدن معدن. حالا که به داروخانه های سطح شهر هم مراجعه می کنم، بدون نسخه ی پزشک سرم نمی دهند.
دکتر هم بروم همین دارو را تجویز می کند چرا باید این همه هزینه‌ی اضافی بپردازم.»
با دکتر داروساز یکی از داروخانه‌های سطح شهر گفتگو کردیم. وی از دلیل کمبود دارو در شهرستان گفت: «این کمبود دارو به صورت سراسری هست و در کل کشور با کمبود برخی از اقلام دارویی مواجه هستیم.
به همین دلیل به ما ابلاغ شده که بسیاری از داروها بدون نسخه به فروش نرسند و ما هم باید به آن عمل کنیم. حتا سرم هم جیره بندی شده، مراجعه کنندگان زیادی داریم اما به دلیل شیوع بیماری‌های فصلی نمی توانیم بدون تجویز پزشک دارو بفروشیم وگرنه با کمبود جدی روبرو می شویم. دلیل این کمبود هم کاهش تولید است و البته تحریم ها هم بی تاثیر نیستند.»
دلایل کمبود سرم، تجویز زیاد پزشکان است
در ادامه با رییس سازمان غذا و دارو گفتگو کردیم و سید محمد رضوی نسب در این زمینه گفت: «در حال حاضر با کمبود داروهای آنتی بیوتیک روبرو هستیم. کمبود سرم هم به دلیل تجویز زیاد پزشکان است که مجبوریم به صورت قطره‌چکانی این دارو را ارایه می دهیم یعنی حتما با نسخه‌ی پزشک داده می شود و اگر بیمار نیاز به تکرار دارو داشته باشد، در سیستم این تکرار توسط پزشک ثبت می شود و نباید در این زمینه هیچ نگران بود. شاید یکی دیگر از دلایل این کمبود هم مصرف خودسرانه دارو باشد که با اجرای طرح فوق این موضوع کنترل خواهد شد.
البته این کمبود تا دو هفته‌ی گذشته بیشتر احساس می شد چون در اوج این بیماری بودیم اما الان بر اساس تعداد بیمارانی که به درمانگاه‌ها و مطب پزشکان مراجعه می کنند می توان گفت که این بیماری در حال فروکش کردن است و تعداد بیماران بسیار کمتر شده و هم اکنون کمبود محسوسی در شهرستان نداریم.
البته از زمان منصوب شدن دکتر بیگدل، به عنوان رییس سازمان غذا و دارو، قول مساعد داده شده است که تا دو هفته‌ی آینده، کمیاب بودن برخی داروها از جمله آنتی بیوتیک، اسپری بینی و سایر اقلام دارویی، با تمهیداتی که اندیشیده شده، از جمله واردات دارو و افزایش تولید شرکت‌های دارویی کشور، کاملا رفع شود.»
کمبود دارو به دلیل اجرای طرح دارویار
به گفته‌ی فاطمی، نایب رییس انجمن داروسازان ایران، در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا، به نظر می رسد این کمبود در پی اجرای «طرح دارویار» و قیمت دستوری برای دارو بوده است. وی در این باره گفته است:«افزایش قیمتی که سازمان غذا و دارو برای آنتی بیوتیک‌ها داده، مورد رضایت تولیدکنندگان نبوده و باعث شده که آن ها تولیدشان را کاهش دهند. در طرح دارویاری باید پیش‌بینی‌هایی در زمینه قیمت گذاری دارو انجام می‌شد که انجام نشد و بر همین اساس برخی از تولیدکنندگان به قیمت‌گذاری‌های بعد از اجرای طرح دارویاری، انتقاد دارند و این انتقادها به ویژه در مورد تولیدکنندگان آنتی بیوتیک قابل توجه است.» و از سوی دیگر افزوده: «کمبودهای طولانی مدت دارویی در کشور به این دلیل است که ذخایر استراتژیک دارو در ایران تعریف نشده است.»
علی فاطمی در گفتگویی در شهریورماه، مشکل کمبود سرم را ادامه دار خواند و گفت: «سرم همچنان جزو اقلامی است که کمبود دارد و به صورت سهمیه ای و جیره بندی به داروخانه ها ارایه می شود. چون ذخایر استراتژیک داروها در ایران به صفر رسیده است.»
سرانجام چه خواهد شد؟
اما در میان این گروکشی‌ها، آیا برای پیشگیری یا رفع معضل کمبود دارو که سلامتی افراد را نشانه گرفته است، مسوولان فکری اساسی اندیشیده‌اند؟ و آیا دستور موکد رییس جمهور در پی کمبود شدید دارو در کشور و یا استعفای رییس سازمان غذا و دارو و جایگزینی دکتر بیگلر، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی به عنوان سرپرست سازمان غذا و دارو هیچ تاثیری در رفع این معضل خواهد داشت؟