به بهانه روز کارگر سخن تازه بررسی می کند؛
وظیفه معادن در اهمیت دادن به ایمنی و حق و حقوق کارگران
وظیفه کارفرما در برابر کارگران معدن که با انواع و اقسام آسیب‌های جسمی روبرو هستند، چیست؟ زیاد پیش آمده که کارگرانی در شرکت‌های ریز و درشت معدنی سیرجان مشغول هستند و بر اثر حادثه در محل کار صدمه دیده‌اند یا حتا جانشان را از دست داده‌اند.
گاهی شرح این اتفاقات به گونه‌ای‌ست که احساس می‌کنی کارگر ذره‌ای راجع به محیطی که در آن مشغول است، آگاهی نداشته.
مثلا ماشین‌های کوچکتر در گودِ معدن توسط تراک زیر گرفته شده‌اند و اتفاقات تلخی مثل افتادن کارگر در دستگاه خردایش پیش آمده است.
چند ماهی یک بار مشکلات کارگران در شرکت‌های مختلف شنیده می‌شود. یا حقوق نگرفته‌اند و یا عیدی و پاداش. در حالی که کارشان و ساعت کاری که دارند طاقت‌فرسا و خسته‌کننده است. اداره کار کجای این مشکلات کارگران قرار می‌گیرد و چه وظیفه‌ای برعهده داره؟
حقوق کارگر
این پرسش‌ها را با مریم زنده‌دل وکیل دادگستری در میان گذاشتیم.
مریم زنده‌دل: اول این‌که کار در معدن جزو مشاغل سخت و زیان اور است.
دوم این‌که آیین نامه‌ی ایمنی معادن که در سال ۹۱ توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تدوین و ابلاغ شده، تا حدود زیادی تکالیف کارفرمایان را در این خصوص مشخص کرده است.
مطابق ماده۵ این آیین‌نامه معادن دارای پروانه بهره برداری باید بطور مستمر ارزیابی ریسک شوند.
همچنین مطابق ماده ۱ آیین نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب شورای عالی حفاظت فنی در کلیه معادنی که دارای حداقل ۲۵ نفر کارگر هستند باید یک نفر به عنوان مسوول ایمنی و یک نفر به عنوان مسوول بهداشت حرفه‌ای تعیین گردد. این مسوولیت در معادن کمتر از ۲۵ نفر می تواند به مسوول فنی محول شود.
در ماده ۶ پیش‌بینی شده است: کارفرما باید مدارک ذیل را در محل معدن آماده داشته باشد:
الف) نقشه به روز بهره‌برداری شامل راه‌های دسترسی: به مقیاس حداقل برای معادن سطحی و برای معادن زیرزمینی
ب) دفتر ویژه ایمنی حاوی: ثبت اقدامات اصلاحی بعمل آمده در راستای اجرای ابلاغیه های بازرسان کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و کلیه اقدامات ایمنی و بهداشت کار که توسط مسوول ایمنی انجام می شود.
ج) دفتر ثبت حوادث ناشی از کار، موضوع تبصره ۱ ذیل ماده۹۵ قانون کار جمهوری اسلامی ایران.
و مطابق ماده۸ «کارفرما موظف است دستورالعمل های ایمنی متناسب با نوع کار کارگران را به آنها آموزش دهد.»
به طور کلی کارفرما موظف است اصول ایمنی را به کارگران آموزش دهد و وسایل ایمنی لازم را در اختیار آنان قرار دهد. کارگران نیز مکلفند اصول ایمنی را رعایت کنند و وسایل ایمنی مربوطه را استفاده نمایند.
بازرسان اداره کار و ایمنی کار نیز مکلفند با سرکشی‌های دوره ای نقص‌ها و ریسک‌ها را گزارش داده و کارفرما را مکلف کنند تا نقص‌ها و ایرادات مربوطه را رفع نماید. لیکن حتی با وجود رعایت همه موارد فوق نیز حوادث ناشی از کار از تلخ‌ترین بخش‌های زندگی کارگران است. چرا که غم نان، جان انسان عزیز و شریفی را گرفته.
بنظر می رسد فقدان نظارت کافی از سوی مراجع مسوول، عدم تهیه وسایل ایمنی لازم از سوی کارفرما، فقدان امکانات ایمنی با کیفیت و به روز برای استفاده کارگران و بعضا” سهل انگاری کارگران میتواند باعث چنین حوادث ناگواری شود.
آگاهی رسانی وظیفه کارفرماست و اگر حادثه ای رخ دهد قصور کارفرما محرز است.
از آنجا که ثروت انبوهی در معادن این کشور نهفته، لذا همیشه اعمال حاکمیتی و مدیریت دولتی بر این معادن موجب بروز سوء مدیریت شده و عدم رضایت کارگران را به دنبال داشته است.
سبقه وکالتم در این دعاوی و نمایندگی کارگران بیانگر آن است که مطالباتی که به صورت گروهی و در قالب اعتراض جمعی و اعتصاب طرح می شوند معمولا خشم مدیران را برانگیخته و دستکم اخراج آنان را به دنبال خواهد داشت.
و از آنجا که در ادارات کار امکان ثبت دادخواست گروهی وجود ندارد، معمولا اثر ویژه‌ای بر بازپرداخت مطالبات کارگران ندارد.
این آگاهی رسانی اگر صورت نگرفته باشه. آیا بعدها توسط شخصی که آسیب دیده یا توسط خانواده‌ش قابل شکایت و پیگیری هست؟
آگاهی رسانی قابل شکایت نیست ولی حادثه ناشی از کار قابلیت شکایت و طرح دعوا دارد در مراجع کیفری قصور کارفرما.
اگر شخص بیمه تامین اجتماعی بوده باشد، خانواده اش از مستمری بازماندگان بهره مند می شوند. اگر کارگر متوفایی که دچار حادثه منجر به فوت شده بیمه نبوده باشد در ابتدا باید به اداره کار بابت حق بیمه معوقه طبق قانون کار شکایت کنند بعد که بیمه شون برقرار شد بعد برای دریافت مستمری در سازمان تامین اجتماعی اقدام کنند.
هر حادثه ای که ناشی از کار باشد درواقع قابلیت پیگیری دارد. نه صرفا معدن و هرجا که این اتفاق بیفته و ناشی از کار باشد و حادثه اتفاق بیفته قابلیت پیگیری دارد و می رود در بحث کیفری و قانون مجازات که خب برای این حوادث معمولا غیرعمدی تلقی می شوند و منجر به پرداخت دیه هستند چه نقض عضو باشه و صدمه به جسم انسان باشه قابلیت پیگیری دارد.
بحث بیماری ناشی از کار. از کار افتادگی جزیی و کلی. در بیمه تامین اجتماعی پیش‌بینی شده.
معمولا شرکت ها و کارفرمایان هرجا که بحث ایمنی کار مطرح شده وقتی که لباس ایمنی می دهد. رسید طریقه استفاده آموزش داده شده.
در قانون پیش‌بینی شده تکلیف کارفرماست که اطلاع رسانی کنه. من به اطلاعش برسونم و این رسید رو بگیرم که آموزش دادم و اگر اتفاق افتاد قصور کارگره. بازرس کار و بازرس تامین اجتماعی میزان قصور را مشخص می کنند. در دادگاه کیفری هم کارشناسان رسمی دادگستری با استعلامی که می گیرند و مدارک مندرج در پرونده این میزان قصور رو تعیین می کند. دیه و خسارت بر اساس آن تامین می شود. جرح و یا نقض عضو نیز به همچنین.