گفتوگوی سخنتازه با فاطمه ارغا گفتاردرمانگر؛
توهم تخمکفتر درمانی در آرزوی بچهی چلچلی!
«تخم کفتر نخورده. بخوره زبونش باز میشه»، «دختربچه چلچلیه، پسر دیر به حرفم اومد طوری نیست»، «زیر زبون بچهتون رو برین بدین حجامت کنن، به حرف میاد» این جملات و باورهای عامیانه که درستی و غلط بودنشان در بوتهی آزمایش تجربه نشده راه حلهایی است که مردم سیرجان برای دیر به حرف آمدن بچهها به خانوادههای یکدیگر پیشنهاد میدهند اما تاکنون کمتر دیده شده در این باره رسانهای به کمک خانوادههایی بیاید که این مشکل را دارند و نگران توانایی کودکشان برای سخن گفتن و ارتباط گرفتن هستند تا جایی که گاه حتا اگر به راهکارهای بروزتر فکر میکنند، گمان میکنند که باید بچه را به کلاس مجریگری و فن سخنوری بفرستند درحالی که بچه نیاز به رفتن گفتار درمان و متخصص گفتار درمانی دارد.
با این وجود شاید راهنمایی بیشتر راهگشای مشکل چنین خانوادههایی باشد. برای یافتن پاسخ و ابهام هایمان در این باره به سراغ فاطمه ارغا گفتار درمانگر رفتیم و با او درمیان گذاشتیم.
گفتاردرمانی چه زمانی برای بچهها تجویز میشود؟ و چرا بهتر هست که توسط والدین جدی گرفته شود؟
انسان ها در تمام سطوح زندگی ممکنه دچار مشکلات گفتاری شوند و این یعنی این مشکلات مختص سنین کودکی نیست. کودکی که تازه به دنیا اومده و نارس بوده و مشکلاتی مثل بلع نامناسب را داشته باشد که یکی از افراد تیم درمان باید گفتاردرمان باشد و یا کودکی که در سنین دوسالگی هنوز گفتار رو شروع نکرده و یا در چهار سالگی مشکلات تلفظی داره که گاها برای این بچه ها دیر اقدام میکنند زیرا خانواده معتقد است که شیرین صحبت میکند.
اگر بخواهم از تجربیات این سال ها بگم بیشترین مورد نادرستی که باعث شده بود خانواده ها دیر اقدام کنند دیرتر صحبت کردن پسرها نسبت به دختر ها و اینکه تعدادی از افراد خانواده سابقه تاخیر گفتار را داشته اند و خانواده بر مبنای همین دیر اقدام می کردند و متاسفانه گاهی سن طلایی درمان میگذشت و کودک و خانواده و درمانگر باید سختی زیادی رو پست سر می گذاشت تا درمان صورت بگیره.
گفتاردرمانی در سنین بزرگسالی و سالمندی نیز میتواند کیفیت زندگی افراد رو بهبود ببخشد؛ به خصوص برای افرادی که دچار سکته مغزی می شوند و گفتار و یا بلع خود را از دست می دهند نیز گفتاردرمان یکی از افراد اصلی تیم درمان برای این افراد است.
اینکه گفتاردرمانی معمولا از سوی برخی پدر و مادرها به رسمیت شناخته نمیشود، دلیلش چیست؟
این بین متاسفانه باورهای غلط و رایجی وجود دارد که جامعه پیشرفته امروزی را همچنان از قدیم تحت تاثیر خودش قرار داده است.
خرافات رایج برای حل مشکلات گفتاردرمانی بچه ها چیست و توسل به این خرافات چه مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت؟
این باورهای غلط خیلی وقت ها باعث میشود خانواده ها دیرتر برای درمان به گفتاردرمانگر مراجعه کنند.
از جمله این باورها می توان به جملاتی نظیر اینکه پسرها دیرتر صحبت میکنند و اگر پسری دیر صحبت کرد مشکلی ندارد و یا مصرف تخم کبوتر به منظور باز شدن زبان و همچنین حجامت زیر زبان و یا اتکا به سابقه ژنتیکی در تاخیر و... که مبنای علمی نداشته و شنیدن از سمت اطرافیان خانواده کودک دارای مشکل فقط باعث مراجعه دیرهنگام و هدر رفت زمان طلایی درمان می شود.
راجع به حجامت زیر زبان بیشتر توضیح بده. اگر مراجعه کنندهای داشتی بگو که با چه مشکلاتی مواجه شده با این کار اصلا توی سیرجان انجام میشه این کار؟برا بچهها؟!
در ارتباط با حجامت زیر زبان باید بگم که این کار در قدیم بیشتر رواج داشته و در طی مدتی که من فعالیت دارم با این مورد روبرو نشدم
اما موردی که هست گاهی بند زیر زبان که همه ما داریم اما در بعضی از کودکان این بند به سمت زبان بیشتر کشیده شده و حالت چسبنده ای به زبان داره که باعث محدود شدن حرکت زبان میشه
گاهی به اشتباه وقتی کودکی که تاخیر در گفتار داره میگویند بند زیر زبان کودک چسبیده و با جراحی اون رو جدا میکنند و فکر میکنند با این جراحی کودک به حرف میاد
درصورتی که همینطور که گفتم این بند فقط محدود کننده حرکت زبان هست و میتونه در مواردی اختلال تلفظ در حروفی مثل ر را داشته باشه
عدم درمان هر مشکلی طبیعتا میتونه مشکلات جدیدتری رو در پیش داشته باشه.
مشکلاتی که با تاخیر در درمان تکلم بچهها پیش میاد چی هست و اصلا این تاخیر در حرف زدن دلیلش چیست؟
در طی این سالهایی که کرونا شروع شده بود خیلی از درمانگران شیوههای درمانی آنلاین را شروع کردند که البته از قبل در کشورهای دیگر رواج داشت. این روش بیشترین کمک به خانواده هایی بود در طی این مدت قرنطینه را رعایت میکردند و یا گاهی از ترس مبتلا شدن کودک را در محیط های جمعی و بازی نمی بردند و این باعث مشکلاتی در گفتار و زبان کودکان میشد.
اگر بخواهم در انتها توصیه ای داشته باشم این هست که خانواده های عزیز لطفا به محض اینکه متوجه شدید کودکتان نسبت به همسن و سالانش متفاوت رفتار میکنه و گفتار کمی داره در هر سنی که هست به گفتاردرمانی مراجعه کنید و زمان طلایی درمان اختلالات گفتار و زبان که زیر سه سال هست را از دست ندهید.
بطور مثال شما کودکی رو در نظر بگیرید که در سه سالگی فقط. تعداد محدودی کلمه میگه درصورتی که بطور طبیعی کودک سه ساله بیش از ۹۰۰ کلمه داره و جملات سه و چهار کلمه ای داره و میتونه وقایع رو به صورت ساده تعریف کنه. وقتی کودک نزدیک به یک سال و نیم از همسن و سالانش عقب تر باشه این تاخیر به خودی خود برطرف نمیشه مگر با شروع گفتاردرمانی و وقتی درمان نگیرد کودک این تاخیر رو با خود تا سنین پیش از دبستان میبرد و با ورود به پیش دبستانی مشکلات رفتاری و عدم اعتماد به نفس و... را خواهد داشت و همچنین در بدو ورود به مدرسه در سنجش ابتدایی کودک و خانواده با این مشکل رو به رو میشوند و اجازه ورود به مدرسه عادی را نخواهد داشت.
و یا در مثالی دیگر کودک چهار و نیم ساله ای را درنظر بگیرید که بطور عامیانه خیلی شیرین و کودکانه صحبت میکنه و اختلال تلفظ و وضوح گفتار دارد و این کودک درمان نگیرد و با ورود به مدرسه با مشکل بزرگی به نام اختلال یادگیری روبرو خواهد شد. اختلال یادگیری به این معنا که کودک در دیکته و خواندن و نوشتن دچار مشکل میشود.
مثلا کودک کتاب را تتاب تلفظ میکند و همانطور که میگوید در دیکته نویسی هم همانگونه مینویسه تتاب و این مورد در نهایت با درمان توسط گفتاردرمانگر میتواند برطرف شود.