زباله برای نیاکان ما معنا نداشته است. هیچ چیز دور ریختنیئی نبود. نه مد و مدپرستی در لباس و کفش و ساختمان و وسیله نقلیه وجود داشت و نه پسماندی از خوراکیها و اغذیه وجود داشت. دور ریزِ نان و برنجی هم اگر بود میدادند به مرغ و گوسفندهایشان.
زندگی مدرن که جهانگیر شد، یکباره پای زباله هم به زندگی بشر باز شد. بشر خودخواهانه انواع دور ریختنی را از شهرها راهی بیابان و کوه و دشت و حتا دریا و رودخانه کرد و فجایع محیط زیستی زیادی به بار آورد. اما دیرزمانی است که این آش آن قدر شور شده که کارد به مغز استخوان خود بشر رسیده است و دیگر جوامع در خود شهرها و محیط پیرامونی خودشان هم به درد زباله گرفتار شدند و بدان آلوده گشتند تا با حیوانات هم درد شوند.
سیرجان نیز از این قضیه مستثنا نیست و حتا میتوان گفت با مشکلات دو چندانی دست و پنجه نرم میکند. زیرا چه بسا نداشتن سابقهی نه چندان طولانی در مدرنیته موجب شده که عموم ما سیرجانیها در ناخودآگاه خود به روش سابق زندگی قدما که در آن زباله معنایی نداشت، عادت کرده باشیم و لذا به صورت ناخواسته و ناخودآگاه به شدت در برابر انجام وظایف شهروندی پیرامون دفع درست زباله مقاومت کنیم.
چنانچه بارها دیده شده که سرنشینان خودرو زباله خود را از پنجره خودرو به خیابان پرت میکنند و یا زبالهی خود را خودخواهانه جلوی در خانهی دیگری میگذارند بدون توجه به اینکه اگر خودشان از زبالهی تولید شده توسط خودشان متنفر هستند، چرا دیگران باید زبالهی آنها را تحمل کنند؟
انگشت اتهام شهروندان به سوی شهرداری
چندی است که شهرداری سیرجان به خاطر دلایل بهداشتی و جلوگیری از کار مافیای پسماند، اقدام به جمعآوری گاریهای زباله کرده است که به نظر اقدام مثبتیست هرچند شهروندان در این خصوص گلایههایی هم دارند. انتقادهایی که مهمترین آنها در چند نکته خلاصه میشود:
به دلیل اینکه شهرداری پیش از چنین اقدامی تلاش نکرده در راستای فرهنگسازی از طریق رسانهها گامی بردارد و خرجی کند، هنوز بسیاری از مردم زبالههای خود را وقت و بیوقت در محلی که سابقاً گاریها وجود داشتند، انباشت میکنند. کاری که موجب زشت شدن چهره شهر و ایجاد بوی تعفن است.
بسیاری از همشهریان هنوز عادت به گذاشتن زباله سر ساعت مشخص ندارند و گاه کیسه زبالهشان دو روز در کوچه میماند و توسط گربه و سگ پاره میشود و سپس باد آن را در کل کوچه پخش میکند.
شهرداری احتمال فراموشکاری شهروندان را نیز در نظر نگرفته که مثلا با فرض اینکه همشهریان مسوولیتپذیر یک بار یادشان برود زباله را سر ساعت مشخص بیرون در بگذارند، با نبود گاریهای زباله در سطح شهر، تکلیفشان برای دفع زبالهشان چیست؟
افزون بر مشکلات موجود به تازگی گزارش شده است که یک کامیون حمل زباله شهرداری زبالههای خود را در زمینی نزدیک پلیسراه رها کرده و موجب آزار همشهریانی شده که در جوار آن زمین خانه یا مغازه داشتهاند. روز گذشته فیلمهایی نیز در همین باره در فضای مجازی منتشر شد که با اشاره به معضل بهداشتی و بوی بد آن مکان، نوک پیکان انتقادات را به سمت شهرداری برد که چرا اخیرا زبالههایش را به سایت انباشت زباله نبرده و آنجا تخلیه کرده است؟!
پاسخ مسوول مدیریت پسماند شهرداری سیرجان
سخنتازه در باره همین مشکلات با رضایی مسوول مدیریت پسماند شهرداری سیرجان تماس گرفت. رضایی ضمن اینکه صادقانه ادعای تخلیه عمدی زباله توسط کامیون زباله شهرداری سیرجان را تکذیب نکرد، در توضیح این اتفاق به سخنتازه گفت: «بله این اتفاق افتاده. دلیلش هم ما بررسی کردیم، کامیون خراب شده و امکان رفتن به جاده را نداشته است. لذا آنجا تخلیه کرده است. اما بلافاصله پس از گزارش مردمی، زبالهها با لودر جمعآوری شد و اکنون آن محل عاری از زباله شده است. البته پیمانکار خاطی هم بازخواست خواهد شد.»
رضایی درباره شرایط بد پیش آمده برای شهر و رها شدگی زبالهها در سطح کوچه و خیابان پس از جمعاوری گاریهای زباله، گفت: «این مشکلات هست اما به هرحال مثل قضیه بستن کمربند مرمد باید به شرایط جدید خو بگیرند و عادت کنند که زبالهشان را سر وقت مقرر دم در بگذارند تا پیک بهداشت شهرداری آنها را گردآوری کرده و به محل سایت ببرد.»
او در توضیح این سوال که چرا شهرداری پیش از جمعآوری زباله یا هم زمان با این کار تلاشی برای فرهنگسازی بیشتر و اطلاعرسانی برای شهروندان از خود نشان نداده است، گفت: «فرهنگ سازی و اطلاع رسانی هم خیلی شده. بنر زدهایم. با رسانهها همکاری کردهایم. باز هم ادامه خواهیم داد.»