وقتی با آغاز ماه مهر تازه یادشان آمده در مسیر مدرسه‌ها پروژه کلید بزنند!
شهرداری سیرجان، تقویم عمرانی ندارد!
مهر، زمان فعال شدن محیط‌های آموزشی و پیرامونی برای استقبال از هزاران دانش‌آموزی است که قرار است بخشی از زندگی روزمره خود را در مدارس سپری کنند. اما در سیرجان، برخلاف انتظار عمومی، شهرداری در تابستان سال جاری اقدام به اجرای پروژه‌های عمرانی مورد نیاز در اطراف مدارس نکرد و همین امر باعث شد تا با شروع مهرماه، مشکلات متعدد و گاه خطرناکی برای اولیا، مدیران و دانش‌آموزان به وجود آید.
روبروی در ورودی دبستان ایثار در بلوار چمران فضای خیابان فرعی کاملا خاک آلود است. ماشین والدین برای رفت و آمد دانش آموزان کلی خاک به هوا کرده. پیمانکار شهرداری بسته‌های سیمان را وسط خیابان خاکی رها کرده و با اینکه دو ماه پیش به مدیر این دبستان قول اتمام زودهنگام کار تا پیش از بازگشایی مدارس را داده بوده اما هنور جدول‌گذاری هم تمام نشده و ماه مهر و برو و بیا و شلوغی مدارس فرا رسیده! تا کی جدول گذاری تمام شود و تازه نوبت آسفالت شود؟! تا آن موقع حتا در ورودی بزگ مدرسه را نمی توان باز کرد و قابل استفاده نیست!
در بلوار هجرت نیز در پیاده‌روی روبروی سه مدرسه‌ی دخترانه، خطی شبیه خط یک لوله‌گذاری یا کابل‌کشی حفاری شده است! انگار سه ماه تابستان را خدا از این‌ها گرفته بوده و دقیقا با باز شدن مدارس تازه یادشان افتاده این کار را در مسیر رفت و آمد دانش‌آمزان دختر انجام بدهند! مشخص نیست کار شهرداری ست یا اداره برق یا شرکت آب و گاز یا مخابرات!؟
این مساله نه تنها یک کوتاهی ساده اداری نیست، بلکه موضوعی است که به امنیت، آرامش روانی و کیفیت آموزش دانش‌آموزان گره خورده است. در ادامه، ابعاد مختلف این قصور بررسی می‌شود.
نقش شهرداری در آماده‌سازی محیط پیرامون مدارس
شهرداری به عنوان اصلی‌ترین نهاد مدیریت شهری وظیفه دارد محیط‌های عمومی را برای تردد امن شهروندان آماده سازد. اطراف مدارس از جمله مکان‌هایی است که بیشترین میزان تردد روزانه را به خود اختصاص می‌دهد؛ چرا که دانش‌آموزان خردسال، والدین و سرویس‌های مدارس روزانه بارها از این مسیرها عبور می‌کنند.
وظایف شهرداری در این زمینه شامل موارد زیر است:
*مرمت و آسفالت معابر و کوچه‌های منتهی به مدارس
*ایجاد خط‌کشی‌های عابر پیاده و علائم ترافیکی ایمنی
*نصب یا بازسازی سرعت‌گیرها
*جمع‌آوری نخاله‌ها و پاکسازی معابر
*رسیدگی به فضای سبز و مبلمان شهری در اطراف مدارس
بی‌توجهی به این وظایف عملاً به معنای به خطر انداختن جان و امنیت دانش‌آموزان است.
فرصت طلایی تابستان؛ چرا استفاده نشد؟
تابستان بهترین زمان برای اجرای پروژه‌های عمرانی اطراف مدارس است. در این ایام مدارس تعطیل‌اند، ترافیک اطراف آن‌ها کاهش یافته و امکان کار عمرانی بدون ایجاد مزاحمت وجود دارد. بسیاری از شهرها از این فرصت استفاده می‌کنند تا پیش از شروع مهرماه، همه امور تکمیل شده باشد.
اما در سیرجان به نظر می‌رسد یا برنامه‌ریزی دقیقی وجود نداشته یا پروژه‌ها به تعویق افتاده‌اند تا به ماه مهر برسند. نتیجه این تأخیر آن است که درست هم‌زمان با بازگشایی مدارس، سد معبر مصالح و گرد و خاک و نخاله، آرامش فضای آموزشی را بر هم زده و عبور مرور دانش آموزان و اولیا را دشوار کرده است.
مشکلات ایجادشده برای مدیران مدارس
مدیران مدارس در نخستین روزهای مهرماه به جای تمرکز بر مسائل آموزشی، ناچار شده‌اند وقت خود را صرف مدیریت پیامدهای پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام کنند. برخی مشکلات آن‌ها عبارت است از:
*دشواری در ورود و خروج دانش‌آموزان به دلیل کنده‌کاری‌های خیابان و پیاده‌رو
*نگرانی دائمی از حوادث احتمالی مانند افتادن دانش‌آموزان در چاله‌ها
*ایجاد آلودگی هوا به خاطر گردو خاک و دود ناشی از ماشین‌‌های سنگین عمرانی
*ناهماهنگی با سرویس‌های مدارس که نمی‌توانند به راحتی مقابل مدرسه توقف کنند.
به این ترتیب بخشی از توان مدیریتی که باید صرف ارتقای کیفیت آموزشی شود، درگیر مدیریت بحران‌های شهری شده است.
دغدغه‌ها و نارضایتی والدین
والدین نیز از نخستین روزهای مهرماه با مشکلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند:
هر روز نگران ریه و سرفه کردن کودک‌شان در مسیر مدرسه و در حال عبور از میان خاک و نخاله قرار دارند. فضای آلوده و پر گرد و غبار برای دانش‌آموزان کم‌سن‌وسال مشکلات تنفسی ایجاد می‌کند. این وضعیت باعث افزایش نارضایتی اجتماعی و بی‌اعتمادی به مدیریت شهری شده است.
تأثیر منفی بر کیفیت آموزش
محیط ناایمن و پر سر و صدای اطراف مدارس تمرکز دانش‌آموزان را مختل می‌کند. دانش‌آموزی که در بدو ورود به مدرسه باید از میان چاله‌ها و ماشین‌آلات عبور کند، نمی‌تواند با ذهنی آرام سر کلاس حاضر شود. حتا درون مدرسه نیز صدای دستگاه‌ها مزاحمت جدی ایجاد می‌کند. به عبارت دیگر، کوتاهی شهرداری مستقیماً بر کیفیت آموزش اثر منفی گذاشته است.
نبود هماهنگی بین نهادها
یکی از ضعف‌های اساسی در این ماجرا، فقدان هماهنگی میان شهرداری و آموزش‌و پرورش است. اگر پروژه‌ها به ناچار باید در پاییز اجرا می‌شدند، لازم بود از مدت‌ها قبل با مدیران مدارس هماهنگ شود تا برنامه‌ای جایگزین برای تردد و امنیت دانش‌آموزان طراحی گردد. اما شواهد نشان می‌دهد چنین هماهنگی وجود نداشته است.
نمونه‌های مشابه و راهکارهای دیگر شهرها
در بسیاری از شهرها، شهرداری‌ها با اجرای طرح‌های «مدرسه ایمن» پیش از شروع سال تحصیلی، همه معابر اطراف مدارس را بازسازی می‌کنند. برخی حتا در روزهای نخست مهرماه طرح‌های ویژه ترافیکی و نظافت شهری به اجرا می‌گذارند. مقایسه این اقدامات با سیرجان نشان می‌دهد که مشکل نه کمبود امکانات، بلکه ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی است.
راهکارهای پیشنهادی
برای جلوگیری از تکرار چنین مشکلاتی، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:
1.تدوین تقویم عمرانی شهری: پروژه‌های اطراف مدارس باید الزاماً در تابستان اجرا و تکمیل شوند.
2.هماهنگی نهادی: شهرداری و آموزش‌وپرورش جلسات مشترک فصلی برگزار کنند.
3.نظارت مردمی: انجمن‌های اولیا و مربیان در نظارت بر پروژه‌های اطراف مدارس مشارکت داده شوند.
4.پاسخگویی شفاف: شهرداری موظف باشد گزارش پیشرفت پروژه‌ها را در وب‌سایت خود منتشر کند.
5.ایجاد مسیرهای ایمن موقت: در صورتی که پروژه به مهرماه رسید، باید مسیرهای ایمن موقت برای دانش‌آموزان فراهم گردد.
قصور شهرداری سیرجان در اجرای به‌موقع پروژه‌های عمرانی اطراف مدارس تنها یک تأخیر اداری ساده نیست؛ این کوتاهی به امنیت، آرامش و کیفیت آموزش هزاران دانش‌آموز لطمه زده است. آغاز سال تحصیلی به جای آن‌که با نشاط و آرامش همراه باشد، با نگرانی والدین، سردرگمی مدیران و حوادث احتمالی گره خورده است.
مدیریت شهری باید به فکر تهیه ی تقویم عمرانی باشد تا مشکلات شهروندان کمتر شود. اینکه یک جا شورا و شهرداری مثلا قول دهد جاده نجف شهر زود انجام می شود و بعد کش آمدن اجرای عملیات عمرانی را به نفع پیمانکار توجیه کنند، نه تنها نشان از نداشتن برنامه و تقویم عمرانی دقیق است که موجب بی اعتمادی مردم سیرجان به مجموعه شهرداری سیرجان می‌شود.