دو نوبت  قطعی برقِ یک ساعتی در روز
راه‌حل یا تهدید برای وسایل برقی؟
با آغاز روزهای داغ تابستان و افزایش بی‌سابقه مصرف برق در کشور، برخی مناطق شهری و روستایی با قطعی‌های برنامه‌ریزی‌شده برق مواجه شده‌اند. در این میان، یکی از تغییرات مهمی که اخیراً در برنامه قطعی‌ها اعمال شده، کاهش زمان قطع برق از دو ساعت متوالی به یک ساعت در هر نوبت، اما تکرار آن در دو نوبت در روز است. هدف از این تصمیم، مدیریت بهتر شبکه برق، جلوگیری از فشار ناگهانی و کاهش اعتراض مردمی عنوان شده؛ اما پرسشی که در میان مردم مطرح است، این است که آیا این تغییر، مشکلی برای وسایل برقی به‌وجود نمی‌آورد؟

قطع مکرر، خطر پنهان برای وسایل برقی
وسایل برقی، به‌ویژه وسایلی مانند یخچال، کولر، تلویزیون، کامپیوتر و پمپ‌های آب، به نوسانات برق حساس هستند. هر بار قطع و وصل برق می‌تواند باعث بروز نوسان شدید ولتاژ در لحظه وصل مجدد جریان شود. این نوسان‌ها، در صورت تکرار، به قطعات حساس دستگاه‌ها آسیب وارد کرده و حتا باعث سوختن برد الکترونیکی آن‌ها می‌شود.وسایل خانگی معمولاً برای قطع برق برنامه‌ریزی‌نشده یا نوسان مکرر طراحی نشده‌اند. در بسیاری از مناطق، وقتی برق یک‌بار در روز و آن هم به مدت دو ساعت قطع می‌شد، وسایل برقی با یک بار شوک مواجه می‌شدند، اما حالا با دو بار قطعی، ریسک خرابی دو برابر می‌شود.در واقع، در شرایط جدید با دو نوبت یک‌ساعته قطعی، وسایل دو بار در روز روشن و خاموش می‌شوند. اگر وسایل برقی بدون استفاده از محافظ یا ترانس تثبیت‌کننده ولتاژ به برق متصل باشند، در معرض خطر جدی قرار می‌گیرند.
کولرها و یخچال‌ها، در خط مقدم آسیب
دو گروه از وسایل که بیشترین آسیب را از این وضعیت می‌بینند، کولرهای گازی و یخچال‌ها هستند. موتور این وسایل پس از قطع ناگهانی، در لحظه وصل برق نیاز به جریان اولیه بالا دارند. اگر این راه‌اندازی با نوسان یا ضعف ولتاژ همراه باشد، قطعات داخلی به‌ویژه کمپرسور آسیب می‌بیند.در مناطقی که همزمان با وصل برق چندین هزار دستگاه در مدار قرار می‌گیرند، افت ولتاژ بسیار رایج است. همین موضوع یکی از دلایل اصلی سوختن موتور یا برد وسایل سرمایشی در تابستان‌های گرم است.
راهکار چیست؟
در وهله نخست، استفاده از محافظ برق برای یخچال، تلویزیون، کامپیوتر و تجهیزات حساس ضروری است. محافظ‌ها با تأخیر در وصل مجدد برق، به وسایل فرصت تثبیت ولتاژ را می‌دهند. همچنین استفاده از (تثبیت‌کننده ولتاژ) برای کولرهای گازی و سیستم‌های صوتی تصویری توصیه می‌شود.در مرحله بعد، آگاه‌سازی مردم از ساعات دقیق قطعی برق، یکی از ضروری‌ترین اقدامات است. اگر قطعی‌ها بدون اعلام قبلی صورت بگیرد، مصرف‌کنندگان نمی‌توانند اقدامات محافظتی لازم را انجام دهند. همچنین آموزش عمومی درباره نحوه درست استفاده از وسایل برقی و رعایت نکات ایمنی در شرایط قطع برق می‌تواند از میزان خسارات بکاهد.از سوی دیگر، نقش شرکت‌های برق منطقه‌ای و وزارت نیرو در تأمین پایداری شبکه و اجرای عادلانه و اصولی خاموشی‌ها غیرقابل انکار است. تکرار قطعی در ساعات خاص برای یک منطقه و عدم قطعی در مناطق دیگر، اعتماد عمومی را خدشه‌دار می‌کند.
در نهایت؛ راه‌حل یا انتقال ریسک؟
اگرچه کاهش زمان قطعی از دو ساعت به یک ساعت می‌تواند تا حدی رضایت مردم را جلب کند، اما تقسیم این یک ساعت به دو نوبت مجزا، ریسک آسیب به وسایل برقی را افزایش می‌دهد. در واقع، این تصمیم از دید اجتماعی قابل فهم و شاید حتی مطلوب باشد، اما از منظر فنی، می‌تواند خسارات بیشتری به همراه داشته باشد.تا زمانی که زیرساخت برق کشور تقویت نشده و مصرف انرژی کنترل نشود، این نوع مدیریت‌های موقت فقط انتقال ریسک به خانواده‌ها و کاربران خانگی است. آنچه مهم است، مدیریت منصفانه، اطلاع‌رسانی دقیق و تقویت فرهنگ مصرف بهینه برق در کنار حفظ امنیت وسایل برقی شهروندان است.