چهارشنبه, 19 تیر 1404
 
 

شماره 845 مورخ 17 تیر 1404

 
 
 
 
 
 

سهل انگاری ناشی از برون‌سپاری پارک‌ها یا مدیریت ضعیف سازمان پارک‌های شهرداری سیرجان:
هدر رفت آب و آبیاری نامتوازن درختان شهر!
این چندمین بار در تابستان امسال است که در سیرجان شاهد هدر دادن آب غیرشرب مخصوص فضاهای سبز هستیم. بی دقتی، کج سلیقگی و سهل انگاری پیمانکار آبیاری فضاهای سبز در سیرجان به شدت نمود و بروز دارد. زرد شدن و خزان زودهنگام درختان برخی خیابانهای شهر از شیوه ی بد مدیریت آبیاری و توزیع مناسب این مایه‌ی حیات میان همه ی فضاهای سبزی سیرجان خبر می‌دهد.
از طرفی برای چندمین بار مشاهده می‌شود که در یک بوستان یا جوی خیابانی، لوله‌ی آبی باز شده رها گشته و وسط ظهر تابستان داغ در مسیرش به کف خیابان رسیده و هدر رفته است و خبری هم از باغبان شهرداری نیست!
از طرفی در برابر این هدر رفت آشکار، شهروندان بارها دیده‌اند که چگونه برخی درختان کهنسال و تنومند در میدان سنایی، خیابان دهخدا و... از بی آبی خشکیده‌اند درحالی که گویا در مجاورت‌شان درختان دیگری زیاده از حد آبیاری می‌شوند!بنابراین تا اینجای کار به نظر می‌رسد برون‌سپاری انجام شده‌ در حوزه‌ی نگهداری از فضاهای سبز که مورد حمایت حسن خدامی به عنوان رییس وقت شورای شهر و شخص علی اکبر کریمی پور شهردار سابق بود، نه تنها موجب رسیدگی بهتر به فضاهای سبز شهری نشده است که درختان سیرجان را با چالشی به نام تنش آبی ناشی از سهل انگاری و هدر رفت آب روبرو کرده است. در بسیاری از شهرها، به ویژه در مناطق با محدودیت منابع آبی، مدیریت بهینه مصرف آب و جلوگیری از هدررفت آن اهمیت فراوانی دارد. شهرداری سیرجان نیز همچون سایر شهرهای کشور، با چالش‌های فراوانی در زمینه مدیریت منابع آب و آبیاری فضاهای سبز شهری مواجه است که نیازمند توجه جدی و راهکارهای جامع می‌باشد.یکی از مشکلات عمده شهرداری سیرجان، هدررفت قابل توجه آب غیرقابل شرب (آب‌های تصفیه شده یا بازیافتی که برای مصرف شرب مناسب نیستند) در سیستم آبیاری فضای سبز شهری است. این هدررفت ناشی از عوامل متعددی است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
شبکه آبیاری فرسوده و غیرکارآمد
سیستم لوله‌کشی و تجهیزات آبیاری قدیمی و فرسوده باعث نشت آب در نقاط مختلف می‌شود که نه تنها هدررفت منابع را به دنبال دارد، بلکه موجب آسیب به زیرساخت‌های شهری نیز می‌شود.استفاده از روش‌های سنتی آبیاری قطره‌ای یا غرقابی به جای سیستم‌های هوشمند و قطره‌ای باعث مصرف بی‌رویه و غیرضروری آب شده است.
مدیریت ضعیف زمان‌بندی و مقدار آبیاری
آبیاری بدون توجه به شرایط آب و هوایی، نیازهای واقعی گیاهان و استفاده از آب در ساعات غیرمناسب (مانند ساعات گرم روز) باعث افزایش تبخیر و اتلاف آب می‌شود.
کمبود نظارت و آموزش پرسنل
نبود آموزش‌های کافی و نظارت موثر بر عملکرد نیروهای مسئول آبیاری باعث تداوم مشکلات و هدررفت منابع می‌شود.
پیامدهای هدررفت آب غیرقابل شرب
کاهش منابع آبی شهری: استفاده غیرمجاز و بی‌رویه از آب‌های غیرقابل شرب موجب کاهش منابع آبی موجود و افزایش فشار بر منابع آب شرب می‌شود.افزایش هزینه‌های جاری: هدررفت آب و تعمیرات مکرر شبکه، بار مالی سنگینی به شهرداری تحمیل می‌کند.کاهش کیفیت فضای سبز: آبیاری نامناسب باعث کاهش کیفیت گیاهان و فضای سبز، افزایش خشکی و در نهایت کاهش جذابیت و بهره‌وری این فضاها می‌شود.تأثیرات زیست‌محیطی منفی: هدررفت آب و تخریب زیرساخت‌ها منجر به کاهش پایداری محیط زیست شهری خواهد شد.
در شرایطی که سیرجان سال‌ها با کمبود منابع آبی و فشار مضاعف بر سفره‌های زیرزمینی روبرو است، بررسی وضعیت آبیاری فضای سبز شهری نشان می‌دهد که حجم قابل توجهی از آب غیرقابل شرب (آب خام) به‌دلیل مدیریت ضعیف، زیرساخت‌های ناکارآمد و نبود برنامه‌ریزی اصولی، هدر می‌رود. این وضعیت نه‌تنها اقتصاد آب شهری را تهدید می‌کند، بلکه توسعه پایدار فضای سبز را نیز به چالش کشیده است.
نبود سامانه آبیاری هوشمند؛ مصرف بالا، بهره‌وری پایین
در اغلب بوستان‌ها، بلوارها و فضاهای سبز سیرجان، هنوز از سیستم‌های آبیاری سنتی (غرق‌آبی یا دستی) استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، آبیاری در ساعات گرم روز انجام می‌گیرد که منجر به تبخیر بالا و هدررفت بخش بزرگی از آب می‌شود. نبود زمان‌بندی هوشمند، تنظیم فشار و قطره‌ای کردن سیستم آبیاری باعث شده بهره‌وری مصرف آب در حداقل ممکن قرار گیرد.
بی‌برنامگی در توسعه فضای سبز و نادیده گرفتن اقلیم سیرجان
سیرجان با اقلیم خشک و نیمه‌بیابانی، به‌طور طبیعی محدودیت منابع آبی دارد. اما طرح‌های توسعه فضای سبز در برخی مناطق، بدون توجه به اقلیم و گونه‌های مقاوم به خشکی اجرا شده‌اند. کاشت چمن‌های پرمصرف، درختانی با نیاز آبی بالا و طراحی غیراصولی برخی پارک‌ها و بلوارها، فشار مضاعفی بر منابع آبی موجود وارد کرده‌اند. در حالی که بحران آب به اولویت اول بسیاری از شهرهای ایران بدل شده، ادامه هدررفت آب، حتی از نوع غیرشرب، در فضاهای شهری سیرجان جای هیچ‌گونه توجیه ندارد. مدیریت شهری باید با نگاه علمی، چندبُعدی و آینده‌نگر، سیاست‌گذاری دقیقی برای بهره‌وری منابع و توسعه فضای سبز پایدار داشته باشد. سیاست گذاری‌ئی که حتما باید مدنظر مهدی بهرامی شهردار سیرجان، شهرداران منطقه‌ای و شخص ابراهیم باستانی مدیر سازمان فضای سبز شهری شهرداری سیرجان باشد.

ضمیمه این شماره